गेल्या काही दिवसांपासून सोशल मीडियावर एक संदेश प्रचंड वेगाने व्हायरल होत आहे, ज्यामध्ये दावा केला जात आहे की जर बँक खात्यात 30,000 रुपयांपेक्षा अधिक रक्कम असेल, तर ते खाते बंद केले जाईल. या मेसेजमुळे अनेक बँक खातेदार चिंतेत पडले असून याची सत्यता जाणून घेण्यासाठी चौकशी करत आहेत. भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या (RBI) अधिकाऱ्यांनी या दाव्याबाबत स्पष्टीकरण दिले आहे आणि तो पूर्णतः खोटा असल्याचे स्पष्ट केले आहे.
व्हायरल दावा नेमका काय आहे?
या चुकीच्या मेसेजमध्ये म्हटले आहे की भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या गव्हर्नरने एक मोठी घोषणा केली असून, जर कोणत्याही खातेदाराच्या बँक खात्यात 30,000 रुपयांपेक्षा अधिक रक्कम असेल, तर त्याचे खाते बंद करण्यात येईल. या बातमीमुळे अनेक बँक ग्राहक चिंतेत पडले आहेत आणि बँकांकडून या निर्णयावर अधिकृत माहिती मिळवण्याचा प्रयत्न करत आहेत.
हा संदेश इतका व्हायरल झाला की RBI ने या अफवेवर खुलासा करण्याची गरज वाटली. पत्र सूचना कार्यालयाने (PIB) आणि RBI ने स्पष्टपणे सांगितले आहे की हा दावा खोटा आहे आणि त्यात कोणतेही तथ्य नाही.
RBI आणि PIB चा खुलासा
भारतीय रिझर्व्ह बँकेचे गव्हर्नर शक्तिकांत दास यांचा एक व्हिडिओ सोशल मीडियावर फिरत आहे, ज्यामध्ये असे सांगितले जात आहे की 30,000 रुपयांपेक्षा अधिक रक्कम खात्यात असल्यास खाते बंद केले जाईल. मात्र, PIB ने याबाबत फॅक्ट-चेक केला असून हा व्हिडिओ खोटा असल्याचे स्पष्ट केले आहे.
PIB ने आपल्या अधिकृत ट्विटर हँडलवरुन माहिती दिली की, RBI ने अशी कोणतीही घोषणा केलेली नाही आणि हा पूर्णपणे बनावट दावा आहे. त्यामुळे ग्राहकांनी अशा कोणत्याही अफवांवर विश्वास ठेवू नये आणि अधिकृत स्रोतांवरच अवलंबून रहावे.
1000 रुपयांच्या नोटेवरही अफवा!
याच दरम्यान, आणखी एक चर्चा सोशल मीडियावर सुरू झाली आहे की 1000 रुपयांची नवीन नोट बाजारात येणार आहे. अनेकांना वाटते की 2000 रुपयांची नोट चलनातून काढून टाकल्यानंतर, सरकार 1000 रुपयांची नवीन नोट जारी करणार आहे. मात्र, RBI गव्हर्नर शक्तिकांत दास यांनी या दाव्यालाही खोटे ठरवले आहे.
RBI च्या गव्हर्नरने दिलेले स्पष्टीकरण
RBI गव्हर्नर शक्तिकांत दास यांनी स्पष्ट केले की, 1000 रुपयांची कोणतीही नवीन नोट बाजारात आणण्याचा सरकारचा कोणताही विचार नाही.
त्यांनी सांगितले की, बाजारात इतर मूल्यांच्या नोटा भरपूर प्रमाणात उपलब्ध आहेत आणि 2000 रुपयांच्या नोटा चार महिन्यांपर्यंत वैध राहतील. त्यामुळे बँकांमध्ये गर्दी करण्याची गरज नाही.
500 रुपयांची नोट सर्वाधिक वापरली जाणारी
सध्या 500 रुपयांची नोट बाजारात सर्वाधिक वापरली जाते. कारण 2000 रुपयांच्या नोटांची हळूहळू बाजारातून माघार घेण्यात आली आहे. मात्र, 1000 रुपयांची नवीन नोट जारी करण्याचा कोणताही अधिकृत निर्णय घेतलेला नाही.
चालू नोटा आणि पूर्वीच्या नोटांबाबत इतिहास
भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या संकेतस्थळानुसार, 500, 1000 आणि 10,000 रुपयांच्या नोटा पहिल्यांदा जानेवारी 1946 मध्ये चलनातून बाद करण्यात आल्या होत्या.
यानंतर, 1954 मध्ये 1000, 5000 आणि 10,000 रुपयांच्या नोटा पुन्हा छापण्यात आल्या, पण जानेवारी 1978 मध्ये त्या पुन्हा बंद करण्यात आल्या.
2016 मध्ये नोटाबंदीदरम्यान, 500 आणि 1000 रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद करण्यात आल्या होत्या.
